CHỮA LỖI VỀ CHỦ NGỮ VÀ VỊ NGỮ
I. KIẾN THỨC CƠ BẢN
1. Lỗi thiếu chủ ngữ
a) Xác định chủ ngữ, vị ngữ của các câu sau:
(1) Qua truyện
"Dế Mèn phiêu lưu kí" cho thấy Dế Mèn biết phục thiện.
(2) Qua truyện
"Dế Mèn phiêu lưu kí", em thấy Dế Mèn biết phục thiện.
b) Hai câu trên, câu nào sai, câu nào đúng? Tại sao?
Gợi ý:
Câu (1) sai vì thiếu chủ ngữ, người viết nhầm giữa trạng
ngữ (Qua truyện "Dế Mèn phiêu lưu
kí") với chủ ngữ của câu. Câu (2) đúng, đầy đủ thành phần:
..., em
/ thấy Dế Mèn biết phục thiện.
|
||
C
|
V
|
c) Hãy chữa lại câu viết sai cho đúng.
Gợi ý: Chữa:
+ Như câu (2);
+ Qua truyện
"Dế Mèn phiêu lưu kí", tác giả cho thấy Dế Mèn biết phục thiện.
+ Truyện "Dế
Mèn phiêu lưu kí" cho ta (em) thấy Dế Mèn biết phục thiện.
2. Lỗi thiếu vị ngữ
a) Xác định chủ ngữ, vị ngữ của các câu sau:
(1) Thánh Gióng
cưỡi ngựa sắt, vung roi sắt, xông thẳng vào quân thù.
(2) Hình ảnh Thánh
Gióng cưỡi ngựa sắt, vung roi sắt, xông thẳng vào quân thù.
(3) Bạn Lan, người
học giỏi nhất lớp 6A.
(4) Bạn Lan là
người học giỏi nhất lớp 6A.
Gợi ý:
- (1):
Thánh Gióng / cưỡi ngựa
sắt .... xông thẳng vào quân thù.
|
|
C
|
V
|
- (2):
Hình ảnh Thánh
Gióng cưỡi ngựa sắt, ... xông thẳng vào quân thù.
|
Cụm danh từ
|
- (3):
Bạn Lan, người
học giỏi nhất lớp 6A.
|
Cụm danh từ
|
- (4):
Bạn Lan / là người
học giỏi nhất lớp 6A.
|
|
C
|
V
|
b) Trong các câu trên, câu nào đúng, câu nào sai? Vì sao?
Gợi ý: Câu (1),
(4) đúng, đầy đủ chủ ngữ - vị ngữ. Câu (2), (3) sai, mới chỉ có cụm danh từ làm
chủ ngữ, thiếu vị ngữ.
c) Chữa lại các câu sai cho đúng.
Gợi ý:
- câu (2):
+ Như câu (1);
+ Hình ảnh Thánh
Gióng cưỡi ngựa sắt, vung roi sắt, xông thẳng vào quân thù là hình ảnh đẹp, thể
hiện sức mạnh, tinh thần anh dũng của dân tộc ta.
+ Hình ảnh Thánh
Gióng cưỡi ngựa sắt, vung roi sắt, xông thẳng vào quân thù đã khắc sâu trong tâm
trí em.
+ Em rất cảm phục
trước hình ảnh Thánh Gióng cưỡi ngựa sắt, vung roi sắt, xông thẳng vào quân
thù.
- câu (3):
+ Như câu (4);
+ Bạn Lan, người
học giỏi nhất lớp 6A, là hàng xóm của tôi.
+ Bạn Lan là người
học giỏi nhất lớp 6A.
+ Tôi chơi rất thân
với bạn Lan, người học giỏi nhất lớp 6A.
II. RÈN LUYỆN KĨ NĂNG
1. Bằng cách đặt câu hỏi, hãy xác định chủ ngữ, vị ngữ
trong các câu sau:
(1) Từ hôm đó, bác
Tai, cô Mắt, cậu Chân, cậu Tay không làm gì nữa.
(Chân, Tay,
Mắt, Miệng)
(2) Lát sau, hổ đẻ
được.
(Vũ Trinh)
(3) Hơn mười năm
sau, bác tiều già rồi chết.
(Vũ Trinh)
Gợi ý: Đặt câu
hỏi (là ai? là cái gì? làm sao? làm gì? như thế nào?) với chủ ngữ để xác định
vị ngữ; đặt câu hỏi (ai? cái gì?) với vị ngữ để xác định chủ ngữ.
2. Trong các câu dưới đây, câu nào sai? Vì sao? Em hãy
chữa lại cho đúng.
(1) Kết quả của năm
học đầu tiên ở Trường Trung học cơ sở đã động viên em rất nhiều.
(2) Với kết quả của
năm học đầu tiên ở Trường Trung học cơ sở đã động viên em rất nhiều.
(3) Những câu
chuyện dân gian mà chúng tôi thích nghe kể.
(4) Chúng tôi thích
nghe kể những câu chuyện dân gian.
Gợi ý: Nhìn vào mô hình sau, hãy nhận xét từng câu và tự sửa lại
cho đúng.
- (1):
Kết quả của năm học đầu tiên ở... / đã động viên
em rất nhiều.
|
|
C
|
V
|
- (2):
Với kết quả của
năm học đầu tiên ... đã động viên em rất nhiều.
|
|
Trạng ngữ
|
V
|
- (3):
Những câu chuyện
dân gian mà chúng tôi thích nghe kể.
|
Cụm danh từ
|
- (4):
Chúng tôi / thích nghe kể những câu chuyện dân
gian.
|
|
C
|
V
|
3. Điền những từ ngữ thích hợp vào chỗ trống trong những
câu dưới đây:
a) ... bắt đầu học
hát.
b) ... hót líu lo.
c) ... đua nhau nở
rộ.
d) ... cười đùa vui
vẻ.
Gợi ý: Đặt câu
hỏi (ai? cái gì?) để tìm từ ngữ thích hợp làm chủ ngữ.
4. Điền những từ ngữ thích hợp vào chỗ trống:
a) Khi học lớp 5,
Hải ...
b) Lúc Dế Choắt
chết, Dế Mèn ...
c) Buổi sáng, mặt
trời ...
d) Trong thời gian
nghỉ hè, chúng tôi ...
Gợi ý: Đặt câu
hỏi (là ai? là cái gì? làm sao? làm gì? như thế nào?) với các chủ ngữ để tìm vị
ngữ thích hợp cho từng câu.
5. Hãy chuyển mỗi câu ghép dưới đây thành hai câu đơn:
(1) Hổ đực mừng rỡ
đùa giỡn với con, còn hổ cái thì nằm phục xuống, dáng mỏi mệt lắm.
(Vũ Trinh)
(2) Mấy hôm nọ,
trời mưa lớn, trên những hồ ao quanh bãi trước mặt, nước dâng trắng mênh mông.
(Tô Hoài)
(3) Thuyền xuôi
giữa dòng con sông rộng hơn ngàn thước, trông hai bên bờ, rừng đước dựng lên
cao ngất như hai dãy trường thành vô tận.
(Đoàn Giỏi)
Gợi ý: Tách từng
vế câu rồi điều chỉnh thành từng câu đơn hoàn chỉnh.
- (1) Hổ đực mừng
rỡ đùa giỡn với con. Còn hổ cái thì nằm phục xuống, dáng mỏi mệt lắm.
- (2) Mấy hôm nọ,
trời mưa lớn. Trên những hồ ao quanh bãi trước mặt, nước dâng trắng mênh mông.
- (3) Thuyền xuôi
giữa dòng con sông rộng hơn ngàn thước. Trông hai bên bờ, rừng đước dựng lên
cao ngất như hai dãy trường thành vô tận.
1 Nhận xét cho: "Soạn bài: Chữa lỗi về chủ ngữ và vị ngữ"
cung dc