PHÒNG
GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO PHÙ NINH
ĐỀ THI CHỌN HỌC SINH GIỎI LỚP 9 NĂM HỌC 2015- 2016
Môn: NGỮ VĂN
Thời gian làm bài: 120 phút (Không kể thời gian giao
đề)
Câu 1: (8đ)
Chuyện xưa kể lại rằng, một buổi tối, một vị thiền sư
già đi dạo trong thiền viện, chợt trông thấy một chiếc ghế dựng sát chân tường
nơi góc khuất. Đoán ngay ra đã có chú tiểu nghịch ngợm nào đó làm trái qui
định: Vượt tường trốn ra ngoài chơi, nhưng vị thiền sư không nói với ai, mà
lặng lẽ đi đến, bỏ chiếc ghế ra rồi quỳ xuống đúng chỗ đó.
Một lúc sau, quả đúng có
một chú tiểu trèo tường vào. Đặt chân xuống, chú tiểu kinh ngạc khi phát hiện
ra dưới đó không phải là chiếc ghế mà là vai thầy mình, vì quá hoảng sợ nên
không nói được gì, đứng im chờ nhận được những lời trách cứ và cả hình phạt
nặng nề. Không ngờ vị thiền sư lại chỉ ôn tồn nói: “Đêm khuya sương lạnh, con
mau về thay áo đi”. Suốt cuộc đời chú tiểu không bao giờ quên được bài học từ
buổi tối hôm đó.
Bài học từ câu chuyện
trên gợi cho em những suy nghĩ gì?
Một trong những phương diện
thể hiện tài năng của người nghệ sĩ ngôn từ là am hiểu và miêu tả thành công
thế giới nội tâm của nhân vật trong tác phẩm văn học. Bằng những kiến thức đã
học về đoạn trích: “Kiều ở lầu Ngưng Bích” (Trích Truyện Kiều của Nguyễn Du) em
hãy làm sáng tỏ điều đó?
--------- Hết ---------
Họ và tên thí sinh: ………………Số
báo danh: ......................
Cán bộ coi thi không giải thích gì
thêm
HƯỚNG DẪN CHẤM BÀI THI CHỌN HỌC SINH GIỎI LỚP 9
Câu
1: (8,0 điểm)
*Yêu cầu về kỹ năng:
- HS biết cách làm bài văn
nghị luận xã hội dưới dạng một câu chuyện.
- Văn phong trong sáng, ngôn
từ chọn lọc, lập luận sắc sảo, chặt chẽ.
*Yêu cầu về kiến thức:
- Học sinh có thể trình bày
theo nhiều cách khác nhau, nhưng cần đảm bảo các nội dung sau:
1. Nêu
tóm tắt nội dung và phân tích ý nghĩa câu chuyện: (3,0 điểm)
- Trong câu chuyện trên chú tiểu là người mắc
lỗi, làm trái qui định vượt tường trốn ra ngoài chơi. Hành động đó mang tính
biểu trưng cho những lầm lỗi của con người trong cuộc sống.
- Cách xử sự của vị thiền sư
có 2 chi tiết đáng chú ý:
+ Đưa bờ vai của mình làm điểm tựa cho chú tiểu lỗi làm bước xuống.
+ Không quở phạt trách mắng mà nói lời yêu thương thể hiện sự quan tâm
lo lắng.
- Qua đó ta thấy vị thiền sư
là người có lòng khoan dung, độ lượng với người lầm lỗi. Hành động và lời nói
ấy có sức mạnh hơn ngàn lần roi vọt, mắng nhiếc mà cả đời chú tiểu không bao
giờ quên.
- Câu chuyên cho ta bài học
quí giá về lòng khoan dung. Sự khoan dung nếu đặt đúng lúc đúng chỗ thì nó có
tác dụng to lớn hơn sự trừng phạt, nó tác động rất mạnh đến nhận thức của con
người.
2. Suy
nghĩ về lòng khoan dung trong cuộc sống: (4 điểm)
- Khoan dung là tha thứ rộng
lượng với người khác nhất là những người gây đau khổ với mình. Đây là thái độ
sống đẹp, một phẩm chất đáng quí của con người.
- Vai trò của khoan dung: Tha
thứ cho người khác chẳng những giúp người đó sống tốt đẹp hơn mà bản thân chúng
ta cũng sống thanh thản...Đặc biệt trong quá trình giáo dục con người, sự khoan
dung đem lại hiệu quả hơn hẳn so với việc áp dụng các hình phạt khác. Khoan
dung giúp giải thoát những hận thù, tranh chấp cân bằng cuộc sống, sống hòa hợp
hơn với mọi người xung quanh.
- Đối lập với khoan dung là đố
kị, ghen tỵ, ích kỉ, định kiến.
- Khoan dung không có nghĩa là
bao che cho những việc làm sai trái.
* Lưu
ý:
Trong quá trình làm bài, thí sinh cần tìm
được những dẫn chứng sinh động, phù hợp để làm sáng tỏ vấn đề.
3.
Rút ra bài học nhận thức: (1 điểm)
- Cần phải sống khoan dung
nhân ái.
- Sống khoan dung với người
cũng chính là khoan dung với mình.
Câu 2:
(12,0 điểm)
A. Yêu cầu cần đạt:
Bài làm của học sinh cần đảm bảo
những yêu cầu sau:
I. Yêu cầu về kỹ năng:
- Biết cách làm bài văn nghị luận về một
ý kiến bàn về văn học.
- Kết cấu chặt chẽ, diễn đạt
trong sáng, khuyến khích các bài viết sáng tạo.
II. Yêu cầu về kiến thức:
Trên cơ sở những kiến thức đã học về
Truyện Kiều, đặc biệt là đoạn trích “Kiều ở lầu Ngưng Bích” cần làm rõ được sự
am hiểu và miêu tả thành công thế giới nội tâm nhân vật Thúy Kiều là một phương
diện thể hiện tài năng của Nguyễn Du với các nội dung sau:
1. Giải thích ý kiến: 2đ
- Văn học phản ánh cuộc sống bằng
hình tượng nghệ thuật, chủ yếu là hình tượng nhân vật trong tác phẩm. Một trong
những phương diện thể hiện tài năng của nhà văn – người nghệ sĩ ngôn từ là am
hiểu và miêu tả thành công thế giới nội tâm nhân vật.
- Miêu tả nội tâm trong tác phẩm
văn học là tái hiện những suy nghĩ, cảm xúc, những băn khoăn trăn trở, những
day dứt, suy tư, những nỗi niềm thầm kín và cả diễn biến tâm trạng của nhân
vật.
Đó là biện pháp quan trọng để xây
dựng nhân vật, làm cho nhân vật hiện lên sinh động, có hồn hơn. Nhà văn có thể
miêu tả trực tiếp nội tâm gián tiếp bằng cách miêu tả qua cảnh vật, nét mặt, cử
chỉ, trang phục của nhân vật.
2. Chứng
minh qua đoạn trích: 9đ
a. Hoàn cảnh - Tình huống để
Nguyễn Du miêu tả nội tâm nhân vật Kiều.
(1đ )
b. Miêu tả nội tâm trực tiếp qua
những lời độc thoại nội tâm: ( 3đ)
- Tài năng của Nguyễn Du trước
hết là để Kiều nhớ Kim Trọng trước nhớ cha mẹ sau rất hợp tâm lý của con người,
hợp lô gic tình cảm.
- Cùng là nỗi nhớ nhưng cách nhớ
khác nhau với những lí do khác nhau nên cách thể hiện cũng khác nhau. Nỗi nhớ
Kim Trọng chủ yếu là liên tưởng ,hình dung và tưởng tượng. Nhớ cha mẹ chủ yếu
là xót xa lo lắng thể hiện trách nhiệm và bổn phận của đạo làm con.
c. Miêu tả nội tâm gián tiếp qua
cảnh vật thiên nhiên (bút pháp tả cảnh ngụ tình): (4đ)
- Cảnh thiên nhiên mênh mông
hoang vắng và rợn ngợp qua 6 câu đầu thể hiện nỗi buồn và cô đơn của Kiều;
- Cảnh thiên nhiên trong 8 câu
cuối thực sự là khung cảnh của bi kịch nội tâm. Mỗi cảnh vật thiên nhiên gợi
những tâm trạng khác nhau trong lòng Kiều. Bức tranh thiên nhiên cũng là bức
tranh tâm trạng.
d. Vai trò của nghệ thuật miêu tả
nội tâm trong việc xây dựng thành công hình tượng nhân vật Kiều: Vẻ đẹp lòng
hiếu thảo, thủy chung, ý thức về danh dự phẩm hạnh và thân phận cô đơn hoảng sợ
của Kiều trước một tương lai đầy cạm bẫy.( 1đ)
3- Đánh giá:
Thành công trong việc miêu tả nội
tâm nhân vật là một phương diện để thể hiện tài năng của nhà văn, làm nên sức
sống cho hình tượng nhân vật, cho tác phẩm văn học. Có lẽ Truyện Kiều sống mãi
một phần bởi nghệ thuật miêu tả nội tâm sâu sắc của Nguyễn Du. (1đ)
* Lưu ý:
- Giám khảo cần vận dụng linh hoạt khi
chấm để đánh giá đúng bài làm của học sinh.
- Khuyến khích những bài viết sáng tạo.
- Điểm toàn bài cho lẻ đến 0,5.
------------------ Hết -----------------
0 Nhận xét cho: "Đề thi chọn HSG Ngữ Văn 9 trường Phù Ninh năm 2015-2016"